Notitieblok door Piet Dorenbosch
achterkant vel B45
p.8 Het kapittel van Boxtel schijnt zelf op het einde van de
eeuw nog niet voldoende doordrongen te zijn geweest van het feit, dat
een grotere soepelheid nodig was in het afstand doen van oude rechten
omwille van de goede zaak. Jarenlang heeft het rond 1600 het
zelfstandig worden van de reeds eerder genoemde kapel te Liempde
getraineerd op een wijze, die aan sabotage doet denken. 30 Reeds in
( 30) H. Hens, o.c, pp. 166-177)
Juli 1597 had de bisschop het kapittel verzocht binnen twee weken
zijn advies te geven inzake deze kwestie. Na twee maanden
echter had het nog niets van zich laten horen, Het verschool zich
volgens de Heer van Boxtel achter het feit, dat het bisschoppelijk
verzoek niet officieel was overhandigd. Toen dan de bisschop
een officieel persoon zond, om de kapittelheren op de hoogte te
brengen van de [p9] plannen met Liempde, schoven zij het
gehele geval op de lange baan en antwoordden niet. Een nieuw
aandringen van de bisschop in maart 1599, om binnen acht dagen
hun standpunt uiteen te zetten, wuifden ze weg met te zeggen, dat ze
het voorlogig te druk hadden met allerlei ander dingen. Ze
hebben toen eveneens helemaal niet geantwoord, zoals blijkt uit een
schrijven van Liempde van minstens een jaar daarna. De bisschop
heeft tenslotte doorgetast. In de oprichtings-acte van 1603 werd met
geen woord over het kapittel gesproken. Het presentatie-recht, waarvan in
1599 nog werd gezegd, dat het aan het kapittel zou kunnen toekomen,
gaf hij toen uitdrukkelijk aan de ordinarius loci. De kanunniken
hadden dus blijkbaar in hun afwijzende houding volhard
B46 Schepenbank, Schepenen
Br H VII 1955 p. 2 FW Smulders: Dorp, parochie, gemeynt,
gericht
p. 3 Een gericht is ‘t gebied, waarover de jurisdictie van de schepenbank
zich uitstrekt. Meestal zijn er zeven schepenen of wethouders (in
sommige steden negen). De schepenen spreken recht bij civiele en (soms)
criminele processen, terwijl de schout of zijn stadhouder of bij
afwezigheid van beiden de voorschepen oftewel schepenpresident
(kortweg president geoemd) optreedt als officier (-van justitie).
Dan is er nog de “vrijwillige rechtspraak”, waarbij twee schepenen,
als getuige optreden bij ‘t vastleggen van allerhande akten en
kontrakten (verkopingen, verhuringen, verpachtingen, erfschei-
dingen, ‘t beloven of verkopen van cijnzen en pachten en
‘t overdragen daarvan, procuraties, zoenakten, attesta-
ties, enz. enz. en sinds de tweede helft der 15e eeuw: testa-
menten). De Sekretaris of zijn klerk schrijft de mi-
nuten van die akten in ‘t schepenprotokol.
Vijf schepenen zien wij bij opwinningen (of uitwinningen,
evicties): d.i. wanneer wegens meer dan driejarige
achterstalligheid van een cijns, rente of pacht het onderpand,
waaruit die cijns of pacht moest gaan, publiek verkocht
wordt om de achterstalligheid daarop te verhalen.
….Onder één gericht kunnen meer dan één parochie, meer dan één dorp en
meer dan één gemeynt liggen…..
p7.. Elk dorp heeft in de oudste tijden wel zijn eigen geburen-gerecht gehad. We
kunnen daar niet veel over vinden, daar de “gebuurkens’ met veel papier
Transcriptie en redigeren: december 2024 Hans Mestrum m.b.v. Transkribus
