Notitieblok door Piet Dorenbosch
achterkant vel B47
Br H VII 55 De kleine Meierij IX br 1 F. Smulders,
De Zesmannen van Helvoirt
Br H VIII 56 p. 147 Nieuwe Erven en aartgebruik
Als verkopers van stukken van de gemeynt treden meestal op: de
schepenen, de gezworenen, de Kerk- en de H. Geestmeesters en de
“gemeyn gebueren”
P. 140 Bij het geven van “Aertbrieven d. w. z. het verlenen van een
vergunning om de gemeynt te gebruiken, zien wij optreden namens de gemeynt
van Oosterwijk: de schepenen en borgemeesters….. 1540) of alleen de
borgemeesters……1540 of schepenen, gezworenen, raadslieden
en borgemeesters. 1546)
Br H IX ’57 p 12 FW Smulders: Overzicht der gemeyntes
in ‘t kwartier Oosterwijk
De grens van een gemeynt geeft immers alleen aan, hoever het
gebied van een gemeynt zich uitstrekt, en dat alle woeste grond,
die niet in particalier bezit is, binnen die grens tot de
gemeynt behoort. Sommige stukken hei zijn onderdelen van
een hoeve; die vallen buiten de gemeynt. Sommige
gemeyntes lijken zeer uitgestrekt; maar als men de particu-
liere bezittingen er af trekt, blijft er veel minder over.
p. 17 Tenslotte komen wij bij Bokstel. Daar waren (afgezien van de Bodem
van Elde in ‘t Oosten van Bokstel) drie gemeyntes.
De gemeynt van Zelissel lag in Noord-Bokstel en grensde aan de
gemeyntes van Tede en Esch en aan de Dommel, ‘t Halse water
en de kleine Aa. Hier binnen lagen de buurten Zelissel,
Tongeren, Nergentna, Heult en Hal
B48 Herdgang
Br H VII 1955 72 FW Smulders: Dorp, parochie, gemeijnt, gericht.
p. 5 Een dorp bestaat uit herdgangen of herdschappen, die soms meer, soms
minder ontwikkeld zijn tot een dorpachtig wezen. Sommige herdgangen
treden zelfstandig op om geld te lenen of te procederen.
Als de herdgang niet te groot is, kan hij samenvallen met het rot, maar
een grote herdgang heeft meer dan één rot. Soms heeft elke herdgang van
een dorp een borgemeester, (terwijl er toch maar één dorpsrekening is), soms
een schatheffer (zoals de Achtmannen in Oorschot- Best)
Naast de schatheffers vinden we dan in zo’n dorp een of twee
borgemeesters
p.6 Een herdgang (in ‘t Latijn: pastoria) zal soms ontstaan kunnen
zijn uit een kleine grondheerlijkheid, zoals een dorp wel uit een iets grotere
grondheerlijkheid ontstaan kan zijn. Maar elk geval moet apart
onderzocht worden.
[Schrift nr 6] Over hertgangen en hun gecommitteerden (tienmannen
in Deurne zie C65 Gemeentebestuur, overgenomen uit Mr A. Roothaert
Die verkeerde Weereldt.
Burgemeestersrekening 1779-80 f3 De Hertgangen
Boxtel binnen, Munsel, Onrooij, Gemonde
Cleijnderliemde, Lennisheuvel, Brukelen
Tongeren, Roond, Luyssel, Hal Heult Zelissel
id 1786 [zie onder Politie en Justitie E86 en F6]
In de burgm. rkg 1795 wordt gesproken van Haartgangen! , id 1796.
Burgem. rekg 1796 f39:
[De herdgangen waren blijkbaar (aan de hand van de opgaaf der opbrengst
van de gemeene middelen]:
Transcriptie en redigeren: december 2024 Hans Mestrum m.b.v. Transkribus
